Legendarni režiser, Skorseze
postao je najpoznatiji po urbanim kolažima o američkim
Italijanima, mafiji i nasilju. Veliki doprinos dao je
i specifičnoj promociji rodnog grada, Njujorka.
Rođen je kao drugo dijete italijanskih emigranata u
njujorškoj četvrti Mala Italija. Vaspitan u strogo
katoličkom duhu, Martin se dvoumio između poziva sveštenika
i bavljenja filmom. Izabrao je film, na radost filmofila
širom svijeta.
Njegovu
mladost obilježila je opsjednutost djelom Majkla
Pauela. Na njujorškoj filmskoj akademiji diplomirao
je 1964. a njegovi studentski filmovi za oko su zapeli
producentu Rodžeru Kormanu. Kritičari i gledaoci se
slažu da je Skorseze sedamdesetih zapravo definisao
američki savremeni film. Iako je samim počecima Scorseze
apsolutno povukao granicu između sebe i mejnstrima,
u kasnijim djelima filmska industrija se baš za njega
takvog usko veže, praveći famu oko njegovog djela. Inspiraciju
je pronalazio u klasičnim holivudskim djelima i francuskom
novom talasu šezdesetih. Kroz gotovo sva njegova
djela protežu se motivi ulice, podzemlja, mafije i
gruba realnost kojom je i sam bio okružen u svom kvartu
za vrijeme odrastanja. Omiljena tematika su mu heroji-
autsajderi, opsesija religijom, životom talijanskoameričkih
mafio-gangstera te specifičnosti kulture nasilja. Tematski
je učinak pojačavao korištenjem zanimljive, neobične
kamere i montaže, ali i popularnom muzičkom kulisom.
Njegov
prvi dugometražni film bio je 'Ko to kuca na moja vrata?'
(1969) s Harvi Kajtelom u glavnoj ulozi, s kojim će
aktivno sarađivati i kasnije. Nakon toga prihvatio se
predavanja na njujorškoj filmskoj akademiji (među učenicima
mu je bio i Oliver Stoun), a u tom je periodu snimio
dokumentarac 'Scene s ulice' o demonstracijama studenata
protiv američke vojne invazije na Kambodžu. Nakon toga
odlazi za Hollywood gdje je preživljavao baveći se montažom
. Kažu da je tamo zaradio nadimak 'Bucher' ( Mesar).
Pod
patronatom Rodžera Cormana snimio je 'Ulice Zla' (1973)
u suštini vrlo biografsku priču,koja mu donosi
prvi veći uspjeh i širom otvara vrata srca publike .
Ovaj film značajan je zbog prvog pojavljivanja
Roberta DeNira u njegovim djelima. De Niro ubrzo postaje
Skorsezeova muza i centralna figura u svim njegovim
važnijim djelima. Jedan drugom postaju garancija
za uspjeh. U sam vrh su se vinuli 1976 godine legendarnim
'Taksistom' koji im je donio svjetski glas i priznanja
(Zlatna palma u Kanu).
Priča
je to o taksisti koji psihološki istraumiran pokušava
ubiti predsjednika SAD. Evo malog kurioziteta – sam
se reditelj pojavljuje u 'Ulicama Zla' i 'Taksisti';
u prvom glumi nekog revolveraša u posljednjoj sceni
dok se u drugom pojavljuje kao putnik u taksiju koji
namjerava da ubije svoju ženu. Majstor i DeNiro ponovo
su se sastali sljedeće godine 1977. u mjuziklu 'Njujork,
Njujork' za koji je establišment smatrao da baš i nije
uspio, a da bi ponovno briljirali 1980. ostvarenjem
'Razjareni bik', rađenom prema autobiografiji boksera
Džejka La Mote, koji je osvojio titulu najboljeg filma
desetljeća te osam nominacija za Oskara. Sniman u crno-bijeloj
tehnici zaista je prava poslastica za filmske sladokusce.
Osamdesetih
već renomirani majstor je u apsolutnom kreativnom naboju,
iako nije uspio da dostigne uspjehprethodnih hitova.
1986. na veliko platno vraća se s Pol Njumenom i 'Bojom
novca' za koji Njumen dobija Oskara za glavnu mušku
ulogu. Prašinu je podigao dvije godine kasnije sa 'Posljednjim
Hristovim iskušenjem' koji mu je osigurao još jednu
nominaciju za zlatni kip kao i ponovno poštovanje kritičara.
Devedesetih se okrenuo na drugu stranu te s još
nekim eminentnim filmašima osnovao Film Foundation,
društvo slično konceptu Kinoteke koje nastoji očuvati
filmove u arhivama. Tokom ovog razdoblja opet se posvećuje
poznatom mafijaškom miljeu. Režira dvije gangsterske
drame 'Dobri momci' (1990) te 'Kazino' (1995), obje
s DeNirom u glavnoj ulozi, te snima 'Doba nevinosti'
(1993). Poigravao se još s spooky trilerom 'Cape Fear'
(1991) ali i s tim nespojivim spiritualnim tibetanskim
pričama u 'Kundunu' 1997. godine. Iste je te godine
dobio zasluženu nagradu američkog filmskog instituta
za životno djelo. Zanimljivo je da nikad nije dobio
Oskara, te time uz bok stao ostalim velikanima poput
Orsona Velsa, Alfreda Hičkoka i Stanlija Kjubrika. Njegovi
filmovi novijeg datuma poput 'Kazina' (1995), 'Između
života i smrti' (1999) te skupi 'Bande Njujorka' (2002)
nisu baš najbolje prošli, ni kod gledalaca ni kod kritike.
Što se njegovog privatnog života tiče, i on na momente
liči na holivudsku priču( ženio se čak pet puta!) Bez
obzira na sve, Scorseze ostaje apsolutni mit u zbirci
svakog filmofila.
Njegov pretposljednji naslov 'Avijatičar' označen je
novim oskarovskim posrtanjem. Biće još prilika ...
Možda
već 25 februara ove godine.Za “The departed “
je “pao” Zlatni globus - je li vrijeme za Oskara?
Filmografija
Martina Skorsezea:
"What's a Nice
Girl Like You Doing in a Place Like This?" – 1963 /
režija
"Who's That Knocking at My Door?" – 1966 / scenario i režija
"The Big Shave" – 1968 / režija
"The Honeymoon Killers" – 1968 / režija
"Who's That Knocking at My Door?" režira
"J.R.","Bring on the Dancing Girls" and "I Call First"
– 1969/režija "Street Scenes" – 1970
/ režija
"Mean Streets" – 1973 / režija
"Alice Doesn't Live Here Anymore" – 1974 / režija
"Taxi Driver" – 1976 / režija
"New York, New York"- 1977 / režija, nostalgično
filmsko ostvarenje u kome uloge ostvaruju Robert de
Niro i Lajza Mineli
"The Act“ - 1977 / režija filmski hit, Lajza
Mineli u glavnoj ženskoj ulozi
"Raging Bull" - 1980 / režija blokbaster, dobija
svoju prvu Oskar nominaciju
"The King of Comedy" – 1983 / režija, crnohumorna komediju
za koju angažuje svog ljubimca sa velikog platna, De
Nira
"After Hours" -1985 / režija
"The Color of Money" - 1986 / režija
"BAD" – 1987 / režija
"The Last Temptation of Christ" – 1988 / režija
"GoodFella“ – 1990 / režija
"Cape Fear" -1990 / režija"The Age of Innocence" – 1993
/ scenario
"Kundun" -1997 / režija
"Bringing Out the Dead" - 1999 / režija
"Smiling Fish and Goat on Fire" – 2000 / koproducent
"A Personal Journey with Martin Scorsese Through American
Movies" – 2000 / režija trodjelnih dokumentarnih filmova
"Il Dolce Cinema“ – 2001 / režija
"Gangs of New York" – 2002 / režija
"Deuces Wild"- 2002 / izvršni producent ostvarenja
„Rain“ – 2003 / izvršni producent 2003 radi kao izvršni producent "The Blues",šestodjelnoj
filmskoj sagi o istoriji bluza, gdje se ako reditelji
pojavljuju i Spajk Li te Vim Venders među ostalim poznatim
imenima "The Aviator" - 2004 / režija i produkcija
"Shark Tale" - 2004 / posuđuje svoj glas u animiranom
hitu
"The Departed," - / 2006 režija
"Boxcar Bertha" – rad na filmu
– 1967 / režija
Silver City – 1968 / režija
Polizeifilm – 1968 / režija
Alabama: 2000 Light Years from Home – 1969
/ režija
3 American LP's – 1969 / režija
Summer in the City – 1970 / režija
The Goalkeeper's Fear of the Penalty – 1971
/ režija
The Scarlet Letter – 1972 / režija
Alice in the Cities – 1973 / režija
The Island / From the Family of Reptiles – 1974 / režija
Wrong Move – 1975 / režija
Kings of the Road – 1976 / režija
The American Friend – 1977 / režija
Lightning over Water – 1980 / režija
Reverse Angle – 1982 / režija
Chambre 666 (Room 666) 1982 / režija
The State of Things – 1982 / režija
Hammet – 1982 / režija
Paris,Texas – 1984 / režija
Tokyo-Ga – 1985 / režija
Notebook on Cities and Clothes – 1985 / režija
Wings of Desire – 1987 / režija
Willie Nelson at the Teatro – 1989 / režija
Until the End of the World – 1991 / režija
Arisha,the Bear and the Stone Ring – 1992
/ režija
Faraway, So Close! – 1993 / režija
Lisbon Story – 1994 / režija
Beyond the Clouds (with Michelangelo Antonioni)
– 1995/ režija
A Trick of the Light – 1996 / režija
The End of Violence – 1997 / režija
Buena Vista Social Club – 1998/ režija
Ode to Cologne / Viel Passiert - Der BAP Film
– 1998 / režija
The Million Dollar Hotel – 2000 / režija
The Soul of a Man (part four of the PBS series The –
2002 / režija
Ten Minutes Older – 2002 / režija
Blues – 2003 / režija
Land of Plenty – 2003 / režija
Don't Come Knocking – 2004 / režija
Klint Istvud posjeduje izgled probisvjeta
i oreol ikone. Jedan je od rijetkih junaka malog ekrana
čije ime u naslovu garantuje hit. Manje poznata je činjenica
da je Istvud takođe producent sa „neponovljivim talentom
za uspjeh“ (nagrada akademije za najbolju režiju za
Unforgiven). Rođen 31-og maja, 1930-e, u San Francisku,
Istvud radi na benzinskoj pumpi sve do dolaska u Holivud
sredinom pedesetih. Po dolasku glumi sporedne role u
manje poznatim filmovima (Tarantula,1955) prije nego
što postigne status filmske zvijezde ulogom u seriji
„Rawhide“.Zahvaljujući ulogama u tri „špageti vesterna“
u režiji Serđa Leonea „Za šaku dolara“ (1964), „Za dolar
više“ (1965), i „Dobar, rđav,zao“ (1966) Istvud postiže
planetarnu popularnost.Pokreće vlastitu produkcijsku
kuću,Malpaso, koja ubrzo stiče prava za sljedeći vestern
hit Hang 'Em High (1967).Fantastičan uspjeh postiže
sa hitom Prljavi Hari (1971) na kraju šezdesetih i početkom
sedamdesetih.Zlatno doba se nastavlja filmom snimljenim
1971-e „Play Misty for Me“,te „High Plains Drifter“
(1973), i „The Outlaw Josie Wales“ (1976). Iako uglavnom
grubi grubijana nježnija strana njegove ličnosti dolazi
do izražaja u filmu Bronco Billy (1980), komediji koju
režira i u kojoj glumi.Kao režiser, Istvud je učio od
najboljih, Don Sigela i Serđa Leonea, Istvud boji stresne
scene vrlo prefinjenim filmografskim bojama. Iskustvo
rada sa najboljim mu pomaže da dobije Oskara za režiju
1993 za film „Unforgiven“(1992). Iste godine Istvud
snima novi hit „In the Line of Fire“.Dok 1995-e, na
red dolazi fantastična ekranizacija bestseler knjige
„Mostovi okruga Medison“ u kojoj glumi zajedno sa neponovljivom
Meril Strip . “The Stars Fell on Henrietta“(1995)je
kritika dočekala na nož a bio je to i finansijski promašaj.
“Ponoć u bašti dobra i zla“ (1995), te „Apsolutna moć“
(1996), “Istinski zločin“(1999) „Svemirski kauboj“(2000)
Blood Work(2002), Mystic River (2003-2 oskara i jedno
kansko zlato) te Million dollar Baby (2004- 2 Zlatna
globusa i čak 4 Oskara uključujući najbolji film i režiju)
pokazuju da ova mega-zvijezda sigurno nije na zalasku
Filmografija
Klinta Istvuda:
Million Dollar Baby (2004) potpisuje režiju i ostvaruje
glavnu ulogu
Blood Work (2002) producent, glavna
muška uloga i reditelj
Space Cowboys (2000) producent, glavna
muška uloga i reditelj
True Crime (1999) koproducent, glavna
muška uloga i reditelj
Midnight in the Garden of Good and Evil
(1997) producent i reditelj
Absolute Power (1997) producent, glavna
muška uloga i reditelj
The Bridges of Madison County (1995)
producent, glavna muška uloga i reditelj
A Perfect World (1993) glavna muška
uloga i reditelj
In the Line of Fire (1993) glavna
muška uloga
Unforgiven (1992) producent, glavna
muška uloga i reditelj
The Rookie (1990) glavna muška uloga
i reditelj
White Hunter, Black Heart (1990) glavna
muška uloga i reditelj
Pink Cadillac (1989) glavna muška
uloga
The Dead Pool (1988) glavna muška
uloga
Heartbreak Ridge (1986) producent,
glavna muška uloga i reditelj
Pale Rider (1985) producent, glavna
muška uloga i reditelj
Tightrope (1984) producent i glavna
muška uloga
City Heat (1984) glavna muška uloga
Sudden Impact (1983) producent, glavna
muška uloga i reditelj
Honkytonk Man (1982) producent, glavna
muška uloga i reditelj
Firefox (1982) producent, glavna muška
uloga i reditelj
Any Which Way You Can (1980) glavna
muška uloga
Bronco Billy (1980) glavna muška uloga
i reditelj
Escape from Alcatraz (1979) glavna
muška uloga
Every Which Way But Loose (1978) glavna
muška uloga
The Gauntlet (1977) glavna muška uloga
i reditelj
The Enforcer (1976) glavna muška uloga
The Outlaw Josey Wales (1976) glavna
muška uloga i reditelj
The Eiger Sanction (1975) glavna muška
uloga i reditelj
Thunderbolt and Lightfoot (1974) glavna
muška uloga
Magnum Force (1973) glavna muška uloga
Breezy (1973) režija
High Plains Drifter (1973) režija
Joe Kidd (1972) režija
Dirty Harry (1971) režija
Play Misty for Me (1971) režija i
glavna muška uloga
The Beguiled (1971) glavna muška uloga
Two Mules for Sister Sara (1970) glavna
muška uloga
Kelly's Heroes (1970) glavna muška
uloga
Paint Your Wagon (1969) glavna muška
uloga
Where Eagles Dare (1969) glavna muška
uloga
Coogan's Bluff (1968) glavna muška
uloga
Hang 'em High (1968) glavna muška
uloga
The Witches (1966) glavna muška uloga
The Good, the Bad and the Ugly (1966)
glavna muška uloga
For a Few Dollars More (1965) glavna
muška uloga
A Fistful of Dollars (1964) glavna
muška uloga
Ambush at Cimarron Pass (1958) glavna
muška uloga
Lafayette Escadrille (1958) muška
uloga
Escapade in Japan (1957) muška uloga
The First Traveling Saleslady (1956)
muška uloga
Away All Boats (1956) muška uloga
Star in the Dust (1956) muška uloga
Never Say Goodbye (1956) muška uloga
Tarantula (1955) muška uloga
Lady Godiva (1955) muška uloga
Francis in the Navy (1955) muška uloga
Revenge of the Creature (1955) muška
uloga
By Grand Central Station I Sat Down and Wept/
režija
Going Down/ scenario i režija
Privacy / scenario i režija
Rules of the Wild / produkcija
Coma – 2005/ produkcija
Cold Creek Manor 2003/ produkcija
Hotel - 2001 / produkcija, scenario i muzika
Timecode - 2000 / režija, produkcija, scenario,
direktor fotografije,kamera, muzika i adaptacija
Flamenco Womeny - 1999 / režija
Just Dancing Around – 1999 / režija
Miss Julie - 1999 / režija,produkcija i muzika
The Loss of Sexual Innocence – 1999 / režija, scenario,
muzika, produkcija
One Night Stand - 1997 / režija, produkcija, scenario
i muzika
Foxfire - 1996 / izvršni producent
Take a Number - 1996 / režija
Leaving Las Vegas - 1995 / režija, scenario, produkcija
i muzika
The Browning Version - 1994 / režija
Mr.Jones - 1993 / režija
Liebestraum - 1991 / režija, muzika i scenario
Internal Affairs - 1990 / muzika i režija
Stormy Monday - 1988 / scenario i režija
The House - 1984 / režija